Bobin Sarım Makinesi

Oto Trafolar

      Primer sargısının bir kısmının veya tamamının sekonder sargısı olarak da kullanıldığı ve her iki sargısı da aynı manyetik alanın etkisinde kalan trafolara oto trafosu denir. Bildiğimiz gibi normal trafolarda primer ve sekonder sargılar bulunmakta idi. Oysa oto trafolarında tek bir sargı bulunur. Bu sargı hem primer hem de sekonder görevi yapar. Gerilim dönüşümü bu sargı üzerinden yapılır. İkinci bir sargıya ihtiyaç yoktur. Bu sebeple toplamda sarım sayısı azaldığı için bobinden ve işçilikten kazanılmış olunur.

      Oto trafolarının primer ve sekonder devreleri aynı sargı olduğundan aynı manyetik devre üzerinde bulunurlar. Primer kısımda oluşan manyetik alanın, saç paketten dolaşarak iletilmesine gerek kalmadan direk sekonder kısma iletilir. Böylece kaçak akıları oldukça azalmış verimleri ise yükseltilmiş olur.

      Oto Trafo; Frekansı değiştirmez. Akımı ve gerilimi alçaltır veya yükseltir. Eğer akımı alçaltırsa gerilimi yükseltir, gerilimi alçaltırsa akımı yükseltir. Verimi ölçüsünde (örn: % 95, % 97 gibi) güç aktarımı yapar. Giriş gücü çıkış gücüne yaklaşık denktir. Yani gücü alçaltıp yükseltmez. Sadece verimi nispetinde % 3-5’lik bir kayıp meydana gelir. Bu durum trafoların gücü düşürme özelliğine sahip olduğu anlamına gelmez. Elektrik enerjisinin manyetik alan etkisiyle (manyetik indüksiyon prensibiyle) çalışır.

      Oto Trafolarının Faydaları; Oto trafolarında tip gücü azaldıkça, manyetik nüve kesiti küçülür. Bunun sonucu nüve için kullanılan demir miktarı azalır. Daha az demir kullanılması ile manyetik nüvede oluşan demir kayıpları da azalır. Oto trafolarının regülasyonu, iki sargılı trafolara göre daha iyidir. Oto trafolarının sekonder sargısının olmaması ve sargı bölümlerinden değişik akımlar geçmesi nedeni ile iletken kesitlerinin değişik değerde olduğu görülmüştü. Bu durum daha az bakır kullanılmasını ve bakır kayıplarının da azalmasını sağlar. Demir ve bakırın az kullanılması trafonun hafifliğini ve ucuzluğunu, kayıplarının az olması da verimin yüksekliğini gerçekleştirir. Oto transformatörlerinde dönüştürme oran U1/U2 > 2 olursa ortak sargılardaki akım artar. Bu durumda sargı kesiti kalın olacağından daha fazla bakır kullanılır. Buna bağlı olarak sargılarda oluşan bakır kaybı da artar.

      Oto Trafolarının Sakıncaları; Kullanılan gereçler bakımından çok ekonomik olan oto trafoları, aşağıda belirtilen sakıncaları nedeniyle, normal iki sargılı trafolar kadar kullanma alanı bulamamıştır. Bu sakıncaları şu şekilde sıralayabiliriz: Primer ve sekonder için aynı sargı kullanıldığından, yüksek ve alçak gerilim uçlarından biri ortaktır. Faz-nötr gerilimi 250 volttan büyük şebekelerde U1 ile U2 arasındaki farkın, primer gerilimi U1’ in % 25 ini geçmemesi istenir. Oto trafosu Şekil 1. 1.b’ deki gibi normal bağlandığında, 8 voltluk sargı bölümünde bir kopukluk olursa uç toprağa karşı 220 volt gerilimli olur. Bu durumda da gene tehlikeler söz konusu olur. Oto trafolarının kısa devre gerilimleri çok küçük olduğundan kısa devre akımları büyük olur. Kısa devre gerilimleri çok zor ayarlandığından paralel bağlanmaları da çok zor olur.

      Oto Trafolarının Kullanım Alanları; Oto trafolarından bir çok uç dışarı çıkartılarak çeşitli çeşitli gerilimler elde edilir. Bu bakımdan oto trafoları bir potansiyometre gibi kullanılabilir. Oto trafoları gerilimi azaltarak asenkron motorlara yol vermede, Gerilim yükseltmede, Enerji iletim ve dağıtım şebekeleri ile bunlara ait hatlardaki gerilim düşümlerini karşılamakta, Çeşitli gerilimlerin elde edilmesinde, Bazı üç fazlı yüksek gerilimli sistemlerin birbirine bağlanmasında da oto trafoları kullanılmaktadır. Örneğin 380KV’ luk Keban Enerji İletim Hatları, 154 KV’ luk sisteme oto trafoları üzerinden bağlanmıştır.

      Oto Trafosunda Meydana Gelebilecek Arızalar; Oto trafolarında genellikle arızalar aşırı akım oluşumu menşeyli oluşan arızalardır. Aşırı Akım, Oluşumu ve Etkileri; Aşırı akım arızalarının oluşumu, etkileri ve özellikleri genel olarak iki şekilde ele alınabilir. Kısa Devre Akımı, Aşırı Yüklenme. Kısa Devre Akımı; Oluşumu Kısa devre akımı ve etkilerini açıklayabilmek için bir oto trafosunun beslediği devre örnek alınacak olursa, trafo sargısı belirli bir direnci olan devreyi besler. Bu durumda trafodan, normal işletme koşullarına göre bir akım çekilir. Devre iletkenlerinin yalıtımını sağlayan izolasyon maddelerinin daha önce belirtilen nedenlerden biriyle özelliğini kaybetmesi sonucu, faz iletkenlerinin birbiriyle veya toprakla teması söz konusu olur. Bu olaya KISA DEVRE denir. Kısa devre durumunda devre direncinin azalması, trafo sargılarından çekilen akımın artmasına neden olur. Normal işletme akımının çok üzerinde olan bu akıma KISA DEVRE AKIMI denir. Kısa devre akımının, transformatör sargılarında oluşturduğu TERMIK ve DINAMİK etkilerle sargı izolasyonu bozulur ve kısa devre arızası, trafo sargılarında başlar. Böylece trafo tekrar kullanılmayacak duruma gelmiş ya da başka bir deyişle yanmış olur.

      KAYNAK: OTO TRANSFORMATÖRÜ SARIMI (522EE0042), ELEKTRİK- ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ - T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

      Nare Teknoloji olarak her türlü bobin sarma makinası üretme kapasitesine sahibiz. Özel tasarım bobin sarma makinaları ile işinize göre üretilen sistemlerle fark yaratın. 0.1mm tel çapından başlayan bobin sarma makinalarımız istenilen tel kalınlığını hatasız bir şekilde teli koparmadan sarmaktadır. Bobin sarma makinaları, trafo sarma makinaları, endüvi sarım makinaları, servo sarma makinaları, motor stator sarma makinaları, motor fren bobini sarma makinaları, DC motor sarma makinaları, troid sarım makinaları ve diğer sarma makinalarımızla hizmetinizdeyiz. Dokunmatik ekran ve kolay kullanım ara yüze sahip bobin sarma makinalarımız iki yıl garantilidir.