Bobin Sarım Makinesi

Repülsiyon Motorlar

      Statordaki bir fazlı sargıya alternatif gerilim uygulandığında geçen akım, kutupları meydana getirir. Değişken manyetik alan içinde bulunan endüvi sargılarında EMK endüklenir. Fırçalar kısa devre edilmiş olduğundan endüvi iletkenlerinden indükleme akımları geçer. Kutup ekseninin bir tarafındaki endüvi iletkenlerinden geçen akımlar bir yönde, diğer taraftaki iletkenlerden geçen akımlar ters yöndedir. Endüvi iletkenlerinden geçen bu akımlar endüvide N ve S kutuplarını meydana getirir. Statorun N kutbunun karşısında endüvinin N kutbu, statorun S kutbunun karşısında da endüvinin S kutbu vardır. Karşılıklı gelen aynı adlı bu N-N ve S-S kutupları birbirini iter. Kutupların itme kuvvetleri kutup ekseni doğrultusunda ve aynı zamanda birbirine zıt olduğu için endüvide bir döndürme momenti meydana getirmez. Bu durumda endüvi dönmez. Fırçaları kutup ekseninden kaydırdığımızda endüvide oluşan kutuplar stator kutup ekseninde olmayacağından fırçaların kaydırılma yönünde dönme başlar. Fırçalar kutup ekseninden 90° kaydırıldığında endüvide indüklenen EMK’ler birbirini yok ettikleri için fırçalar arasındaki EMK sıfır olur. Endüvi sargılarından akım geçmeyince endüvide kutuplar meydana gelmez. Stator kutuplarının etkileyeceği endüvi kutupları olmayınca döndürme momenti meydana gelmez ve endüvi de dönmez.

      Repülsiyon motorların özellikleri, Normal repülsiyon motorların ve repülsiyon başlangıçlı (startlı) asenkron motorların ilk kalkınma momentleri, kondansatörlü yardımcı sargılı motorların ilk kalkınma momentleri kadardır. Repülsiyon motorların ilk kalkınma akımları, kondansatörlü yardımcısargılı motorların ilk kalkınma akımlarından ortalama % 30-40 daha küçüktür. Tam yükte devir sayıları en fazla % 5 düşer. Bunlar sabit devirli motorlar sınıfında kabul edilir. Normal repülsiyon motorun ve repülsiyon başlangıçlı (startlı) asenkron motorun devir yönü, fırçaları kutup ekseninin sağ ve sol tarafına kaydırmak suretiyle değiştirilir. Normal repülsiyon motorların devir sayıları, fırçalar kaydırılarak ayarlanır.

      Kullanıldığı yerler; Repülsiyon başlangıçlı asenkron motorlar yüksek kalkınma momenti istenen yerlerde kullanılır. Yardımcı sargılı motorlardan önce repülsiyon motorlar, bir fazlı motorların içinde endüstride en fazla kullanılan motorlardı. Pahalı oluşları sebebi ile daha ucuz olan yardımcı sargılı motorlar repülsiyon motorların yerine kullanılmaya başlanmıştır. Repülsiyon başlangıçlı asenkron motorlar 1,5 Hp’ye kadar yapılır. Santrifüj tulumbalarında (su türbinlerinde), matkaplarda, çamaşır makinelerinde, aspiratörlerde kullanılır.

      Motor Sökme Teknikleri; Motor sökülürken önce gövde üzerinde işaretlemeler (nokta, kalem veya bant ile) yapılır. Motorun montajında yanlış yapılmaması için işaretleme ve not alma işlemi mutlaka yapılmalıdır. Motorun endüvi ve endüktör özellikleri kartekse çıkarıldıktan sonra sarılacak kısmın önce eski sargıları sökülmelidir. Bobinleri sökebilmek için önce sargıların üzerinde bulunan oyuk kamalarının çıkarılması gerekir. Sargıların yalıtımında kullanılan verniklerin kuruduktan sonra sertleşmesi nedeniyle gerek kamaların çıkartılması, gerekse bobinlerin sökülüşü zorluk yaratır. Endüviyi sökecek kişinin deneyimine göre çeşitli sökme yöntemleri uygulanır: Endüvi, vernik eritici (tiner vs.) içerisinde bekletilerek veya hafif bir ısı uygulayarak verniğin yumuşaması sağlanır. Pürmüzle ısıtılarak vernik etkisi yok edilebilir ve böylece sargıların daha kolay çıkması sağlanabilir. Düşük gerilim de aynı işlemi yapar. Ayarlı bir gerilim kaynağı (varyak) ile yaklaşık 30–100 volt arası bir gerilim ile sargılaryüksek akım altında yakılır. Bu işlemlerde nüvenin zarar görmemesine dikkat edilir. Çünkü fazla ısı saclara zarar verir. Eğer ısıtma işlemi yapılamıyorsa, bobinlerin oyuk dışında kalan bölümleri her iki taraftan kesilerek iletkenlerin oyuklardan teker teker çıkarılması sağlanır. Her iki şekilde de oyuk kamalarının çıkartılmasında oyuk sürücü veya demir testere parçası kullanılır. Yakılan sargıların birer uçları sac makası ya da çekiç-keski kulanılarak kesilir. Diğer taraftan çekilerek sargı çıkartılır.

      Bobinler oyuklardan çıkarılırken en az birkaç bobin tam çıkartılmalıdır. Çünkü yeni sarımın tel çapı ve sipir sayısı buradan belirlenir. Sağlam çıkarılan bir bobinin sipir sayısı sayılır, tel çapı mikrometre ile ölçülür ve kaydedilir. Bobinler oyuklardan çıkarıldıktan sonra oyuk içerisinde bulunan presbantlar da çıkartılmalıdır. Bu presbantlar, vernik veya yanma nedeniyle oyukların kenarına yapışmış olabilir. Bunlar, bıçak veya testere parçası ile teker teker kazınarak çıkartılır. Tabii ki bu sırada bir adet presbant sağlam olarak çıkartılarak saklanır ya da kalınlığı ile boyutlar ölçülerek tabloya kaydedilir. Bu bilgilere göre endüvi ve endüktörün özellikleri çıkartılarak not edilir. Bu herhangi bir defter sayfasına yapıldığı gibi matbu bir kartekse de yapılabilir. Çizim özelliklerinden başka telin cinsi, çapı gibi özellikler de yazılmalıdır.

      KAYNAK: KOLEKTÖRLÜ BİR FAZLI MOTOR SARIMI (522EE0052), ELEKTRİK- ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ - T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

      Nare Teknoloji olarak her türlü bobin sarma makinası üretme kapasitesine sahibiz. Özel tasarım bobin sarma makinaları ile işinize göre üretilen sistemlerle fark yaratın. 0.1mm tel çapından başlayan bobin sarma makinalarımız istenilen tel kalınlığını hatasız bir şekilde teli koparmadan sarmaktadır. Bobin sarma makinaları, trafo sarma makinaları, endüvi sarım makinaları, servo sarma makinaları, motor stator sarma makinaları, motor fren bobini sarma makinaları, DC motor sarma makinaları, troid sarım makinaları ve diğer sarma makinalarımızla hizmetinizdeyiz. Dokunmatik ekran ve kolay kullanım ara yüze sahip bobin sarma makinalarımız iki yıl garantilidir.